Serendipity
Serendipity – Found posters
Text (in Dutch) Harmen Liemburg for Items 6/2008
Toeval en scherpzinnigheid
Voor Roma Publication #110 maakte grafisch ontwerper Hans Gremmen een selektie uit de verzameling ‘inschietvellen’ van zeefdrukkerij Wyber Zeefdruk in Amsterdam. Dit zijn vellen die Paul Wyber gebruikt om afdrukken te maken voor zijn opdrachtgevers. Het is werkmateriaal, gebruikt om op kleur te komen, de stand te bepalen of om de zeef schoon te maken.
Doordat hij daarbij over oude affiches heen drukt ontstaan spontane combinaties, die vervolgens op een grote stapel in de werkplaats worden bewaard en eventueel bij een volgende afdruk weer ingezet worden. Deze stapel drukwerk is uniek materiaal. Los van het feit dat elk vel anders is, is ook dategene wat er op de (kleurscheidingen) van de te drukken affiches staat van hoge kwaliteit. De combinaties van beelden en typografie die ontstaan zijn bizar, maar ook opvallend harmonieus.
Uit de begeleidende tekst van Richard Boyle blijkt dat het Gremmen te doen is om het begrip ‘serendipiteit’; een vorm van toeval waarbij men onverwachte ontdekkingen doet waar men niet naar op zoek is. Zelf zegt hij hierover: ‘De affiches zijn niet alleen erg intigrerend en inspirerend, maar zeker voor een ontwerper ook frustrerend. Ze zijn namelijk niet te evenaren. Het is onmogelijk om de spontaniteit die deze affiches kenmerkt te sturen en te regisseren. Visueel kun je wel in de buurt komen, maar het zal altijd iets geforceerds hebben als je een misdruk in scène zet. Daarnaast is het belangrijk dat deze affiches geen ambitie hebben; ze dienen geen doel. Hierdoor zijn ze nutteloos, maar erg sympathiek.’
Naast de selektie van de drukvellen uit de werkplaats van Wyber, voegden de samenstellers – wellicht uit vrees dat het materiaal niet rijk genoeg was – nóg een laag toe in de vorm van Nancy Spero’s Alphabet of Hieroglyphs, een overzicht van alle motieven uit de zink- en polymeerdrukplaten die deze beeldend kunstenaar sinds 1975 maakte. Hoewel er inhoudelijk en in vorm zeker een koppeling te maken valt met bijvoorbeeld de opgenomen affiches voor de Nederlandse Opera en het Danstheater, wordt het er als geheel wel wat troebel van. Misschien had men ook zonder gekund. Niettemin is Serendipity in het doorgaans wat droge Roma fonds een intrigerende en aanstekelijke uitgave die bovendien door het meegebonden originele drukvel ook nog eens lekker scherp naar inkt ruikt.
Hans Gremmen (ed.) & Wyber Zeefdruk
Serendipity – Gevonden affiches/ found posters
Roma Publications, 2008
Paperback, 104 pagina’s, illustraties in kleur, engelstalig, beperkte oplage van 700 unieke exemplaren
ISBN 978-90-77459-29-4
Prijs euro 17,50